UŻYTKOWANIE I ODNAWIANIE LASU W WYDZIELENIU 300-M i 300-G W DĄBRÓWCE

Nadleśnictwo Celestynów na I kwartał 2024 r. zaplanowało użytkowanie rębne lasu w wydzieleniach 300-m i 300-g położonych przy drodze prowadzącej z Dąbrówki do Starej Wsi.

Kiedy drzewa osiągają dojrzałość, ich wzrost na wysokość i grubość zwalnia, powoli zaczynają się starzeć i obumierać. Nadchodzi czas, by ich miejsce zajęło kolejne pokolenie. W odpowiednim wieku fragment lasu zostaje zagospodarowany, dając jednocześnie społeczeństwu pełnowartościowy surowiec - drewno, a na jego miejscu sadzi się młode drzewa.

Przy wyborze sposobu użytkowania i odnowienia lasu leśnicy kierują się żyznością gleby (siedliskiem) oraz wykorzystują wiedzę o wymaganiach życiowych drzew. W wydzieleniach 300-m i 300-g, odpowiednim dla tamtejszego ubogiego siedliska gatunkiem jest sosna - drzewo o niskich wymaganiach co do podłoża, na którym rośnie i wybitnie światłożądne, które w młodym wieku potrzebuje do wzrostu otwartej przestrzeni. Z tych powodów w tym wydzieleniu las będzie odnowiony za pomocą rębni zupełnej. Przed rozpoczęciem prac wyznaczono biogrupę (0,07 ha) - drzewa, które zostaną na tym terenie do naturalnej śmierci, a ich zadaniem będzie inicjowanie, a następnie przyspieszenie odtworzenia leśnej fauny i flory w odnowionym lesie. Mając na uwadze względy krajobrazowe, na powierzchni dodatkowo oznaczono także pojedyncze dęby, które nie zostaną ścięte. Pierwszym etapem użytkowania rębnego jest ścinka drzew na powierzchni 1,29 ha w wydz. 300-m oraz 0,72 ha w wydz. 300-g. Po usunięciu drzew i przygotowaniu gleby w 2025 r. zostaną posadzone głównie sosny, a także brzozy i gatunki biocenotyczne (np. jarzęby, lipy), czyli takie, które wpływają pozytywnie na różnorodność biologiczną i zdrowotność lasu.

Dlaczego nie należy zwlekać z użytkowaniem tego lasu?

Odwlekanie w czasie użytkowania rębnego ma swoje granice - jest nimi bezpieczeństwo osób korzystających z lasu oraz osób pracujących w lesie. Proces starzenia się lasów jest procesem naturalnym. Z biegiem lat drzewa tracą swoją odporność i stają się coraz bardziej podatne na ataki różnego rodzaju pasożytów.  Rosnący w oddziale 300 ponadstusiedemdziesięcioletni las posiada ewidentne, widoczne gołym okiem oznaki zamierania, takie jak usychanie koron drzew i owocniki pasożytniczych grzybów (fot. 1.), powodujące zgniliznę wewnętrzną drewna.

Zainfekowane drzewa mogą łatwo ulegać wywróceniu przez silnie wiejące wiatry (fot. 2., fot. 3., fot. 4.). W omawianym lesie stwierdzono również występowanie jemioły pospolitej rozpierzchłej (fot. 5., fot. 6.).  Konsekwencją jej występowania jest osłabianie fizjologiczne żywiciela, co powoduje podatność drzew na szkodniki owadzie oraz pasożytnicze grzyby. 

Oddział 300 położony jest przy drodze publicznej, w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań, pośród osiedli oraz poprzecinany gęstą siecią ścieżek leśnych (fot. 7., fot. 8., fot. 9., fot. 10., fot. 11., ryc. 1.). Zaniechanie użytkowania lasu opanowanego przez pasożyty, doprowadziłoby do dalszego osłabiania drzewostanu. Pozostawienie zamierających drzew powodowałoby wzrost bezpośredniego zagrożenia dla bezpieczeństwa i życia osób korzystających z lasu oraz wzrost prawdopodobieństwa uszkodzenia budynków i infrastruktury położonych w sąsiedztwie drzewostanu. W przeciągu kilku ostatnich lat do Nadleśnictwa Celestynów wpływały liczne zgłoszenia od lokalnych mieszkańców, informujące o zagrożeniach związanych ze stanem zdrowotnym drzew rosnących w tym kompleksie leśnym i możliwości wystąpienia zagrożenia dla nich samych i ich nieruchomości. Postępująca z każdym rokiem zgnilizna drewna prowadziłby również do wzrostu udziału procentowego surowca, który mógłby być później wykorzystany jedynie jako opał (fot. 12. - fot. 14.). W miejscu ściętych drzew posadzony będzie nowy las, który dalej będzie mógł pełnić funkcje ochronne, społeczne i gospodarcze.

Krajobraz leśny w tej okolicy zmieni się, lecz cykl życia tego kompleksu leśnego nadal będzie trwać, a z biegiem lat będzie można obserwować kolejne fazy rozwojowe drzewostanu. W przyrodzie ważne jest istnienie lasów w różnym wieku i o różnej strukturze. Dla ludzi najbardziej atrakcyjny jest dojrzały las, po którym można spacerować, natomiast równie cenne są młodsze lasy. Uprawy i młodniki stanowią schronienie i miejsce żerowania dla wielu zwierząt i innych organizmów, a starsze tyczkowiny i drągowiny, w fazie intensywnego wzrostu, produkują bardzo duże ilości tlenu.

Leśnicy gospodarując w lesie, patrzą na niego w długiej perspektywie czasowej. Podejmowane działania mają przede wszystkim zapewnić stabilność i trwałość kompleksów leśnych, by mogły z nich korzystać kolejne pokolenia.

Fotografie - archiwum nadleśnictwa

Fot. 1. Owocnik czyrenia sosnowego na drzewie rosnącym w wydzieleniu 300-g w pobliżu zabudowań

 

Fot. 2. Martwe sosny w wydzieleniu 300-m

 

Fot. 3. Zamierające drzewa w wydz. 300-m zagrażające bezpieczeństwu osób korzystających z lasu

 

Fot. 4. Martwa sosna w wydz. 300-g zagrażająca bezpieczeństwu osób korzystających z lasu

 

Fot. 5. Sosny opanowane przez jemiołę rosnące w wydzieleniu 300-g

 

Fot. 6. Sosny opanowane przez jemiołę rosnące w wydzieleniu 300-g

 

Fot. 7. Drzewa rosnące w wydzieleniu 300-m w bliskim sąsiedztwie zabudowań

 

Fot. 8. Drzewa rosnące w wydzieleniu 300-m w bliskim sąsiedztwie zabudowań

 

Fot. 9. Zgnilizna w drzewie rosnącym w wydzieleniu 300-m w bliskim sąsiedztwie zabudowań

 

Fot. 10. Las w wydzieleniu 300-m w bliskim sąsiedztwie drogi publicznej

 

Fot. 11. Martwa sosna w wydz. 300-g w pobliżu drogi

 

Ryc. 1 Wydzielenia 300-m i 300-g w pobliżu zabudowań i drogi publicznej (źródło: https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mapy)

 

Fot. 12. Drewno z widoczną zgnilizną wewnętrzną, pozyskane w ramach opisywanych prac w wydz. 300-m

 

Fot. 13. Drewno z widoczną zgnilizną wewnętrzną, pozyskane w ramach opisywanych prac w wydz. 300-m

 

Fot. 14. Zgnilizna wewnętrzna w drewnie pozyskanym w ramach opisywanych prac w wydz. 300-m