Lasy Nadleśnictwa Celestynów to mozaika drzewostanów w różnym wieku. W czasie gdy jedne fragmenty lasu posadzone wiele lat temu są użytkowane i odnawiane, inne właśnie dojrzewają i nabierają walorów krajobrazowych oraz rekreacyjnych. Najmłodsze lasy – uprawy i młodniki stanowią główne miejsce życia i żerowania wielu gatunków zwierząt. To między innymi w takich niedostępnych dla ludzi fragmentach lasu przychodzą one na świat i znajdują schronienie dorastając. Za kilkadziesiąt lat te najmłodsze obecnie fragmenty lasu będą atrakcyjne dla przyszłych pokoleń korzystających z jego walorów.

Zadaniem leśników jest prowadzenie gospodarki leśnej według zasad: powszechniej ochrony lasów, trwałości ich utrzymania, powiększania zasobów leśnych oraz ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów. Lasy są jednocześnie miejscem rekreacji, ostoją różnorodności biologicznej, jak również miejscem, z którego pozyskuje się surowiec wykorzystywany przez wszystkich ludzi – drewno. Każdego roku Nadleśnictwo Celestynów realizuje prace gospodarcze na podstawie Planu Urządzenia Lasu sporządzanego na okres 10 lat.

Zabiegi z zakresu gospodarki leśnej mogą budzić pytania lokalnych mieszkańców o zasadność tych działań. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym, Nadleśnictwo Celestynów co roku publikuje zestawienie planowanych prac z zakresu pozyskania drewna, a także wyjaśnia, na czym będą one polegać. Są to m.in. cięcia odnowieniowe czyli rębnie oraz trzebieże.

Rębnie

Kiedy drzewa osiągają dojrzałość, ich wzrost na wysokość i grubość zwalnia, powoli zaczynają się starzeć oraz stają się coraz bardziej podatne na ataki pasożytów. Nadchodzi czas, by ich miejsce zajęło kolejne pokolenie. W odpowiednim wieku fragment lasu zostaje zagospodarowany, dając społeczeństwu m.in. pełnowartościowy surowiec - drewno, a na jego miejscu sadzi się młode drzewa. Rębnie to zabiegi polegające na stopniowym ścinaniu drzew na danej powierzchni i zastępowaniu ich nowym pokoleniem lasu o składzie gatunkowym dostosowanym do żyzności gleby (siedliska). Wykonywane są tuż przed rozpoczęciem się procesów naturalnego starzenia się drzew, wpływających na pogorszenie jakości drewna i prowadzących w konsekwencji do stopniowego ich zamierania. Wyróżnia się dwie zasadnicze grupy rębni: zupełne i złożone. Zastosowanie określonego sposobu użytkowania i odnawiania lasu zależy od wielu czynników, m.in. lokalnych warunków siedliskowych, możliwości uzyskania odnowienia naturalnego i stanu zdrowotnego drzew.
Na terenie Nadleśnictwa Celestynów przeważają słabsze siedliska, na których gatunkiem panującym jest sosna. Jest to drzewo o małych wymaganiach co do podłoża na którym rośnie. Jest też wybitnie światłożądne, dlatego w młodym wieku potrzebuje do wzrostu otwartej przestrzeni. W miejscach, gdzie pozwalają na to warunki siedliskowe, lasy poddawane są przebudowie i w ten sposób zwiększa się udział gatunków liściastych.

Trzebieże

Wraz ze wzrostem drzewa potrzebują więcej miejsca, konkurują ze sobą o dostęp do wody, światła i składników pokarmowych w glebie. Najsłabsze przegrywają wyścig, gorzej rosną i z czasem obumierają. Leśnicy wyprzedzają ten naturalny proces wydzielania się drzew, prowadząc zabiegi pielęgnacyjne, tzw. trzebieże. Polegają one na przerzedzaniu przegęszczonego drzewostanu, poprzez usunięcie z niego odpowiedniej ilości drzew. Trzebieże poprawiają warunki wzrostu drzew pozostających na powierzchni po ich wykonaniu. Dzięki nim drzewa szybciej rosną, zachowując jednocześnie właściwe proporcje między wysokością i grubością. Zabiegi pielęgnacyjne przez systematyczne usuwanie głównie słabszych drzew, które mogą być ogniskiem rozwoju patogenów i szkodników owadzich, wpływają również pozytywnie na budowanie odporności lasu na czynniki abiotyczne (wiatr, okiść, itp.) oraz poprawiają jego stan sanitarny. Z zabiegów korzystają także rośliny z niższych warstw lasu, w tym podszytu, który dzięki dopływowi światła szybko się regeneruje i lepiej rozwija. Chwilowe luki powstałe w lesie są uzupełniane poprzez intensywny rozrost pozostałych drzew, w szczególności ich koron. Niektóre słabsze i zamierające drzewa, które jednocześnie nie stwarzają zagrożenia dla użytkowników lasu, zostają niewycięte, gdyż mogą pełnić ważną rolę w ekosystemie (np. drzewa dziuplaste).

Zabiegi pielęgnacyjne trzebieży wykonuje się w starszych lasach (powyżej 20 lat), przeciętnie co 8-10 lat. Ze względu na okres życia lasu w jakim prowadzony jest zabieg, wyróżnia się:
- trzebieże wczesne (TWP) - wykonywane w lasach w wieku 20-40 lat,
- trzebieże późne (TPP, TPN) - wykonywane w lasach powyżej 40 roku życia.

Drzewa przegrywające konkurencję z innymi są usuwane zanim zaczną zamierać, dzięki czemu pozyskany surowiec może być wykorzystany do wytwarzania wielu produktów, np. papieru, mebli, więźby dachowej.

Po zakończeniu prac, dla zachowania równowagi ekosystemu leśnego, na powierzchniach pozostają ścięte konary i gałęzie. Martwe drewno w lesie staje się siedliskiem dla wielu organizmów, zwiększając jego różnorodność biologiczną. W pozostawionych starych pniach, konarach i gałęziach bytują liczne owady oraz drobne kręgowce, np. gryzonie i ptaki. Rozkładające się drewno jest także miejscem rozwoju grzybów, mchów, porostów i innych organizmów. Drogi leśne sąsiadujące z powierzchniami objętymi zabiegami pielęgnacyjnymi są uprzątane po zakończeniu wszystkich prac i ustaniu niebezpieczeństwa związanego ze ścinką i zrywką drewna.

Opisane wyżej zabiegi zapewniają zachowanie lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą przy jednoczesnym dostarczeniu przemysłowi drzewnemu i klientom indywidualnym odpowiedniej ilości drewna potrzebnego do wytwarzania produktów niezbędnych społeczeństwu.

Prace z zakresu pozyskania drewna, jakie będą wykonane w poszczególnych gminach z podziałem na lata, przedstawione zostały w oddzielnych zakładkach.