Wydawca treści Wydawca treści

Obiekty edukacyjne

19.01.2024 | Dorota Celińska- Szol

Centrum Edukacji Leśnej

Ośrodek położony jest na terenie Leśnictwa Celestynów, w otoczeniu malowniczego drzewostanu dębowego, w odległości ok. 3 km od siedziby Nadleśnictwa Celestynów.
W głównym budynku CEL prowadzone są zajęcia, wykłady i warsztaty z edukacji przyrodniczo-leśnej. W obiekcie znajdują się 4 sale:

1.    Sala ekspozycyjna – przedstawia fragment lasu z jej naturalnymi mieszkańcami, wyposażona jest w multimedialną wystawę eksponatów zwierząt i roślin leśnych.

2.    Sala makietowa – wyposażona jest w dużą makietę przedstawiającą „Cykl Życia Lasu", wystawę budek lęgowych, kolekcję nasion drzew i krzewów, grę edukacyjna „leśna zgadywanka”.

3.    Sala wykładowa – przeznaczona jest do organizacji wykładów, prezentacji, pokazów filmów oraz zajęć laboratoryjnych.

4.    Sala łącznikowa – wyposażona w eksponaty edukacyjne dotyczące budowy warstwowej lasu.  Znajduje się w niej ściana magnetyczna, galeria ptaków leśnych, monolity glebowe oraz obrotowy walec edukacyjny do nauki gatunków drzew.
Szczegóły dotyczące zajęć i dostępności obiektu znajdują się w zakładce „oferta edukacyjna”.

Na terenie CEL
W pobliżu głównego budynku znajduje się wiata turystyczna mieszcząca do 100 osób, wyposażona w grill i elektryczność, a obok niej miejsce ogniskowe. Nieopodal ustawiono drewniane ławki, które tworzą mały amfiteatr. Goście poruszający się konno, mogą korzystać z ustawionego na terenie CEL drewnianego koniowiązu.
W ramach projektu "Budowa małej infrastruktury służącej zabezpieczeniu obszaru Natura 2000 Bagno Całowanie przed nadmierną presją turystów" w zakresie działania 5.1 priorytetu V Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 na terenie CEL powstało:

a)    arboretum;

b)    łąka kwietna, obsadzona mieszanką polskich gatunków roślin;

c)    edukacyjne miejsce zabaw;

d)    sztuczne żeremie bobrowe na oczku wodnym;

e)    zagroda;

f)    ścieżka poznawcza;

g)    miejsce biwakowania i boiska.

Miejsce biwakowania

Teren miejsca biwakowania otoczony jest lasem, w centralnej części terenu przygotowano miejsce na ognisko wraz z ławami. Obok znajduje się budynek obsługi miejsca biwakowania z aneksem biurowym o funkcji recepcji, kuchnią, stołówko-świetlicą, toaletami oraz ujęciem wody. Z terenu może korzystać jednocześnie ok. 70 osób. Obiekt przeznaczony jest głównie dla uczestników zajęć wielodniowych oraz harcerzy.

 

Miejsce Pamięci „Golgota leśników polskich”

Na terenie Centrum Edukacji Leśnej znajduje się także pomnik upamiętniający "Golgotę leśników polskich i ich rodzin pomordowanych na wschodzie w latach 1939-1948", który tworzy granitowy kamień z wizerunkiem Matki Boskiej Katyńskiej oraz urna z ziemią z Katynia pobrana przez delegację leśników w dniu 10.04.2010 r. Nad całością góruje drewniany krzyż. W pobliżu znajdują się także trzy głazy z wygrawerowanymi nazwami: Katyń, Kresy, Sybir. Za pomnikiem rośnie 101 dębów, przy których stoją słupki z tabliczkami zawierającymi nazwiska pomordowanych leśników.

 

Ścieżka edukacyjna „Goździkowe Bagno”

Nieopodal Centrum Edukacji Leśnej znajduje się malownicza ścieżka edukacyjna „Goździkowe Bagno”. Prowadzi ona przez niewielkie torfowisko wysokie. Największą atrakcją  tego miejsca jest drewniana kładka, która umożliwia przejście przez bagno suchą stopą i dotarcie do wydmy śródlądowej. Goździkowe Bagno jest stałym elementem zajęć edukacyjnych z dziećmi i młodzieżą oraz miejscem wypoczynku okolicznych mieszkańców. Osobliwością przyrodniczą torfowiska jest rosiczka okrągłolistna. Przy ścieżce edukacyjnej znajdują się kłoda bartna i paśnik oraz tablice edukacyjne dotyczące cyklu życia lasu, form ochrony przyrody, ekosystemów bagiennych, oraz mechanizmu postawania wydm śródlądowych.


 

Ścieżka zdrowia
Ścieżka edukacyjna „Goździkowe bagno” prowadzi do „ścieżki zdrowia” – ogólnodostępnego terenu przeznaczonego do zabaw i aktywnego wypoczynku, przy której znajduje się kilkanaście urządzeń służących zabawie oraz poprawie kondycji fizycznej: drążki, drabinki, liny, poręcze gimnastyczne, równoważnia, ławeczka do brzuszków, kółka akrobatyczne i belki do przeskoków. Osoby korzystające ze ścieżki mogą odpocząć pod znajdującą się obok wiatą.

Szczegóły dotyczące rezerwacji wiaty, miejsca biwakowania znajdują się w zakładce „wynajem obiektów”.

Materiały do pobrania


Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Susza w lasach – bądźmy ostrożni w majówkę!

Susza w lasach – bądźmy ostrożni w majówkę!

„MAJÓWKA 25” – STRAŻ LEŚNA ZADBA O BEZPIECZEŃSTWO

„MAJÓWKA 25” – STRAŻ LEŚNA ZADBA O BEZPIECZEŃSTWO

2 maja 2025 r. dniem wolnym od pracy

2 maja 2025 r. dniem wolnym od pracy

Ogłoszenie - Nabór zewnętrzny na stanowisko księgowy/a

Ogłoszenie - Nabór zewnętrzny na stanowisko księgowy/a

Śmieci w lasach – niekończąca się opowieść

Śmieci w lasach – niekończąca się opowieść

Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Ochrona lasu

Ochrona lasu

24.04.2025 | Dorota Celińska- Szol

Wiedza o procesach przyrodniczych oraz bieżący monitoring stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesne rozpoznanie zagrożeń, które mogą wpłynąć negatywnie na kondycje lasu. Co roku podejmujemy liczne działania, by chronić trwałość naszych drzewostanów oraz wzmacniać ich naturalną odporność na szkodliwe czynniki.

Szkody w lasach dzielimy na trzy główne grupy:
  • abiotyczne - wynikające z działania czynników fizycznych, jak wiatr, śnieg czy susza,
  • biotyczne - powodowane przez organizmy żywe, głównie zwierzęta,
  • antropogeniczne - wynikające z działalności człowieka.
 
Szkody abiotyczne
 
Przymrozki: W dojrzałym drzewostanie szkody wywołane mrozem nie mają takiego wpływu jak na szkółkach, gdzie młode sadzonki są zupełnie nieodporne na przymrozki, zarówno wczesne (na jesieni) jak i późne (wiosną). Nadleśnictwo Celestynów nie posiada własnej szkółki leśnej, a poza szkółką, w leśnictwie, jedynie w czasie odnawiania powierzchni zrębowej czyli sadzenia uprawy, stosuje się zabiegi prewencyjne. Leśniczy planując rozmieszczenie poszczególnych gatunków sadzonek na gruncie, kieruje się ich odpornością na niskie temperatury i naturalną wrażliwością (świerk jest dużo bardziej odporny niż jesion). Leśniczy pod uwagę bierze także czynniki środowiskowe, które mają wpływ na wymrażanie sadzonek: występowanie naturalnych zmrozowisk czyli stałe miejsca obniżenia terenu gdzie temperatura jest zawsze niższa albo  obecność rzucanego przez otaczający drzewostan cienia, gdzie również jest zimniej. W naszym nadleśnictwie szkody wywołane przymrozkami są na bardzo niskim poziomie, mówimy zatem, że są gospodarczo znośne bo nie mają dużego wpływu na drzewostan.
 
Szkody od śniegu i wiatru: Odporność na silne wiatry i okiść osiągana jest na przestrzeni lat dzięki systematycznie i prawidłowo prowadzonym cięciom w czasie zabiegów hodowlanych. Szkody od wiatru i śniegu rzadko występują w takim nasileniu, by zakłócić ład przestrzenny całego lasu. W czasie większych nawałnic czy burz zawsze znajdzie się kilkadziesiąt drzew, które zostaną przewrócone lub złamane. Takie drzewa nazywamy złomami (gdy są złamane) lub wywrotami (gdy są przewrócone). W ciągu roku ilość drewna pozyskana właśnie z tego powodu dochodzi w nadleśnictwie do kilkuset m3. To nie jest dużo biorąc pod uwagę fakt, że rocznie w Nadleśnictwie pozyskujemy kilkadziesiąt tysięcy m3.
 
Powodzie i podtopienia: Ten rodzaj szkód największe znaczenie ma na szkółkach i uprawach, w czasie których zatapiane są siewki i sadzonki, oraz na terenach górzystych, gdzie powstają osuwiska. Lasy Celestynowskie nie należą do terenów zalewowych, dlatego szkody spowodowane podtopieniami występują w minimalnej ilości. Po dość długim okresie opadania wód gruntowych ostatnie lata były bardzo wilgotne i problem podtopień stał się o wiele bardziej poważny.
 
Susze: Analogicznie do nadmiaru deszczu, w lesie mogą występować szkody spowodowane jego brakiem. Tak jak w przypadku pozostałych punktów, w czasie suszy najbardziej zagrożone są szkółki i uprawy. Jeśli sadzonka na uprawie usycha, mówi się , że „wypadła". Miejsca pojedynczych wypadów pozostają puste, ale większe powierzchnie, uzupełnia się nowymi sadzonkami w czasie tzw. poprawek. W suchszych latach takie szkody występują na powierzchni kilkuset arów.
 
Szkody biotyczne
 
Zgryzanie: Jest to najpoważniejsza szkoda w lasach, którą wyrządzają ssaki kopytne. Polega na zupełnym obgryzaniu pędów szczytowych (wierzchołkowego i pędów bocznych) młodych drzewek, zarówno iglastych jak i liściastych. Najniebezpieczniejsze  jest uszkodzenie pędu wierzchołkowego, ponieważ utrudnia to prawidłowy wzrost drzewka. Zgryzanie stanowi poważny problem dla upraw i młodników, dlatego leśnicy stosują różne metody ochrony: na pędy wierzchołkowe  zakładają naturalne kłaczki wełny owczej ( tzw. pakuły), które są „niejadalne" dla zwierząt. Inną metodą ochrony jest wbijanie wokół drzewka palików (tzw. palikowanie) by utrudnić jeleniowatym dostęp do pędu wierzchołkowego. W ten sposób chroni się głównie modrzewia. Najczęściej leśnicy stosują repelenty, które są środkami przyjaznymi dla środkowiska, w których skład wchodzi głównie piasek kwarcowy. Jeleniowate podczas zgryzania pędów pomalowanych repelentem czują gorzki smak, co je skutecznie odstrasza. Inną skuteczną, ale stosowaną tylko w wyjątkowych sytuacjach metodą zabezpieczenia upraw jest jej grodzenie za pomoca sietki leśnej. Takie ogrodzenie likwiduje się dopiero wtedy , gdy jak mówią leśnicy „drzewka wyrosną spod pyska zwierzyny", czyli osiągną taką wysokość, kiedy jeleń lub łoś nie dosięgną pyskiem pędu wierzchołkowego. W Nadleśnictwie Celestynów największe szkody powoduje łoś. Żeby ograniczyć szkody, które powoduje na terenie naszej jednostki, stosujemy głównie zabezpieczanie upraw repelentami i w uzasadnionych przypadkach grodzenia.
 
Osmykiwanie: Lub inaczej czemchanie to uszkadzanie kory i pędów przez samce jeleniowatych, które przygotowując się do okresu godowego, ćwiczą swoje umiejętności „walcząc" z drzewkami. Takie same szkody powodują gdy wycierają swoje poroże ze scypułu ( porastającego w okresie wzrostu poroża meszku). Szkody tego tak niski wpływ na gospodarkę leśną, że nie stosuje się profilaktyki w tym kierunku.
 
Tratowanie upraw: Jest to szkoda, którą wyrządzają w lasach jednie żubry, żyjące w stadach, a wyjątkowo przez łosie, które przemieszczając się przez młodniki i młodsze drzewostany najzwyczajniej tratują i łamią drzewka. W Nadleśnictwie Celestynów szkody w postaci stratowanych upraw w ostatnich latach nie zostały odnotowane.
 
Zgryzanie kory i obgryzanie pędów przez zające: Szkody powodowane przez zające nie stanowią już takiego niebezpieczeństwa jak kiedyś, czego powodem jest spadek liczebności tego gatunku. Uprawy leśne są chronione przed tego typu szkodami, poprzez grodzenie specjalną siatką leśną. Każda taka siatka jest tak skonstruowana, by chronić młode drzewka zarówno przed wysokimi jeleniami, mniejszymi sarnami, jak i małymi zającami. Średnica oczek na każdej wysokości jest inna, właśnie po to by żadne zwierzęta nie mogły się przez nią przedostać. Na samym dole siatki, właśnie z myślą o zającach, oczka mają najmniejszą średnicę. W naszym nadleśnictwie stan liczebny zajęcy jest na bardzo niskim poziomie, dlatego podobne szkody nie są odnotowywane.
 
Spałowanie: Polega na częściowym obgryzieniu i/lub obtarciu kory drzewa przez zwierzynę leśną. Jeleniowate, które nie posiadają górnych siekaczy, nacinają korę dolnymi siekaczami, po czym sprawnym ruchem łba odrywają całe paski kory, odsłaniając w ten sposób wrażliwe łyko. Takie uszkodzenie osłabia drzewo, które jest przez to bardziej podatne na ataki ze strony owadów i choroby wywoływane przez grzyby. Dodatkowo takie działanie obniża wartość techniczną surowca drzewnego. Takie spałowanie nazywamy wiosennym, gdyż kora, która jest cienka, łatwo odchodzi o odrywa się całymi „taśmami". Zimą, kiedy kora jest bardziej krucha, nacinana jest i obgryzana małymi fragmentami. Taki sposób spałowania nazywamy zimowym. Aby uchronić drzewa przed spałowaniem, leśnicy smarują strzały (czyli pnie) repelentami, które swoim nieatrakcyjnym zapachem lub gorzkim smakiem odstraszają zwierzęta.
W lasach celestynowskich nie stosuje się ochrony w tym kierunku. Szkody tego typu osiągają tak niski poziom, że nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych zabiegów ochronnych. Profilaktycznie, po zabiegach hodowlanych, zostawia się w lesie leżące pnie gatunków takich jak topola i olcha. Kora tych gatunków jest dla jeleniowatych wyjątkowo smaczna. Takie działanie wykonuje się szczególnie zimą, gdy dostęp do bazy pokarmowej jest utrudniony. Zamiast do młodnika, jeleniowate mogą „bezkarnie" obgryzać pozostawione dla nich wałki.
 
Szkody antropogeniczne
 
Wjazd do lasu pojazdem silnikowym: Wjazd do lasu zarówno samochodem jak i quadem, jest ustawowo zabroniony na wszystkich drogach leśnych. W celu zabezpieczenia terenów leśnych, służba Lasów Państwowych ustawia szlabany na wjazdach, choć te kierowcom quadów często udaje się ominąć. Za nielegalny wjazd do lasu grozi mandat w wysokości do 500 zł. 
 
Wyrzucanie śmieci-  Dzikie wysypiska nie tylko są solą w oku miłośników przyrody, ale stanowią prawdziwe niebezpieczeństwo dla środowiska przyrodniczego. Niestety z domu, kto nie wynosi kultury- wynosi śmieci do lasu, za co grozi mandat w wysokości 500 zł.
 
Kłusownictwo: Na szczęście w nadleśnictwie ten problem jest znikomy, a znalezienie wnyku w lesie należy do rzadkości. Za bezprawne pozyskanie zwierzyny w Polsce grozi mandat do 5 000 zł. Czy to nie za niska kara gdy uwięzione we wnyku zwierzę ginie z głodu w niewyobrażalnych męczarniach, a w najlepszym wypadku zagryzają ją dzikie psy?
 
Biwakowanie w miejscach do tego nieprzeznaczonych: biwaki organizować można jedynie na polach namiotowych i miejscach do tego wyznaczonych. Zarówno Mazowiecki Park Krajobrazowy jak i LKP „Lasy Warszawskie" starają się tak urządzić swoje tereny, by usatysfakcjonować wszystkich turystów- i tych z rowerami i tych z namiotami. Biwakowanie „na dziko" na terenie nadleśnictwa Celestynów występuje sporadycznie, dzięki temu, że w okolicy jest wystarczająca ilość atrakcyjnych agroturystyk.
 
Nielegalne pozyskanie kopalin: Wybieranie piasku, żwiru, gliny czy torfu, bez odpowiedniego pozwolenia jest nielegalne. Jest to trwała zmiana środowiska przyrodniczego. W nadleśnictwie na sporadycznie w kilku miejscach wybierany jest nielegalnie żwir, za co również można otrzymać wysoki mandat.
 
Kradzież drewna: 
 
Kradzież lub dewastacja mienia nadleśnictwa: niestety z bezmyślnym niszczeniem urządzeń i wyposażenia leśnego wciąż musimy walczyć. Malowanie drewnianych wiat sprayem,  podpalaniem ławek, kradzież budek lęgowych, niszczenie pułapek feromonowych, kradzież znaków... Można by jeszcze dużo wymieniać. Szczęśliwie takie przypadki w nadleśnictwie odnotowuje się rzadko, co jest dla nas bardzo dobra wiadomością. Niestety nie wszystkie nadleśnictwa mogą się tym pochwalić. Dewastacja bądź kradzież mienia nadleśnictwa o wartości nieprzekraczającej 1/4 minimalnego wynagrodzenia jest wykroczeniem (art. 119 § 1 Kodeksu wykroczeń). Powyżej tej wartości to już przestępstwo. A sam fakt zniszczenia - tylko głupota.
 
Pożary i wypalanie łąk: Kiedyś wszyscy wierzyli w to, że coroczne wypalanie pól pod nowy zasiew, służy użyźnianiu gleby. Teraz już wiadomo, że efekt jest odwrotny, bo w ten sposób zubożamy grunt i przyśpieszamy jego jałowienie. Dodatkowo ogień jest śmiertelnym zagrożeniem dla ptaków, płazów, jeży, zajęcy i pozostałych zwierząt związanych z tym środowiskiem. Ponadto niekontrolowany ogień jest źródłem pożarów w lasach. Lasy Nadleśnictwa Celestynów są poprzecinane prywatnymi gruntami, działkami, polami, na których prowadzona jest gospodarka rolna. Pomimo tego, właściciele gruntów, na szczęście, nie uciekają się do takich metod gospodarki. Czasem zdarza się samowolne rozpalanie ognisk w miejscach niedozwolonych. Za posługiwanie się otwartym ogniem w lesie można dostać mandat w wysokości do 500 zł. W Nadleśnictwie Celestynów odnotowuje się bardzo dużą liczbą pożarów. 90% ognisk zapalnych pochodzi z celowych podpaleń! Szerzej o ochronie przeciwpożarowej, można dowiedzieć się w zakładce „Ochrona przeciwpożarowa".